Leo Dutoy
kunstschilder (1938-2006)
De eerste tentoonstelling van Leo Dutoy die ik terugvond dateert uit 1966 in Kunstkamer, Wolstraat 43
vlakbij het Conscienseplein in Antwerpen. Een toenmalig krantencommentaar schetst reeds een duidelijk
inzicht in de latere evolutie van Leo’s oeuvre: “Zowel in de figuratie, de keuze van het sujet, als het
vormgebruik, vinden we een morsige, psychisch geladen Leo Dutoy. In een paar werken zijn de beelden
bijna concrete exuberanties. Een soort bezetenheid, een obsessie, die zich, wie weet onder welke invloed,
langs de olieverf uit. Afreageren, het schilderen zelf, de therapeutische handeling, lijkt ons bij Dutoy het
meest essentiële.”
Leo Dutoy werd geboren te Antwerpen op 14 juni 1938.
Zijn vader Frans, die in z'n beperkte vrije tijd weleens palet en penseel ter hand nam, werd Leo's eerste bron
van inspiratie. In 1954 ging hij in de leer bij professor en kunstschilder Constant Baele (1923-2001). Een
samenwerking en vriendschap die tot 1967 zou duren. Gedurende die periode deelden zij hun atelier in ‘Het
peperkoeken huizenke’, een boswachterswoning op een heuveltje in Deurnes Ter Rivierenhof. Daar
schilderde hij donkere maskers, molochen, hersenschimmen en bomenmetamorfosen waarin het bewust-
reële en de onderbewuste angst door elkaar vloeiden.
Leo ging zijn eigen weg.
Aanvankelijk verwierf hij bekendheid als dierenschilder, maar de theosofische invloed van zijn leermeester
Stan Baele, de werken van Hermann Hesse en een studie van de Bhagavad Gita hadden hun effect niet
gemist.
Contacten met letterkundige Jan Maegerman lagen aan de basis van Leo's kennismaking met de
archetypische psychologie van C.G.Jung, die zijn belangstelling voor de menselijke symboliek verder
aanwakkerde.
De nog jonge kunstenaar geraakte gefascineerd door thema's als leven en dood, geloof en erotiek, en de
plaats van de mens - ook een dier - in de natuur. Vragen die hem nooit meer loslieten. Ze werden met
expressieve kracht weergegeven in aquarellen, olieverfschilderijen, pastels, pentekeningen, terracotta en
keramiek.
In de periode van 1966 tot 2003 stelde Leo Dutoy zijn werken regelmatig in binnen- en
buitenland tentoon.
In België werd zijn werk 'Dolfijnen' opgenomen in het Kunstpatrimonium van de Koninklijke
Maatschappij voor Dierkunde te Antwerpen en kwam het olieverfschilderij 'Leeuw' in het bezit
van de toenmalige Deurnese Burgemeester Maurice Dequeecker.
Een aanzienlijk gedeelte van zijn werken behoort tot collecties van hier niet met naam
genoemde 'Dutoy verzamelaars'.
Zijn tentoonstelling in de Stedeliijke Feestzaal te Mechelen (1968) lokte door het getoonde
werk “De ondervraging” redelijke verontwaardiging uit. Daarin werden twee negroïde hoofden
getoond die een aanklacht vormden tegen de vroegere wandaden in voormalig Belgisch-
Congo. De kleuren van dit werk waren primair en aards: bruin, zwart, donkerblauw en vooral
kwistig geschilderd bloedrood.…
In 1968 werd hij laureaat van de "3e Biënnale delle Regioni" te Ancona in Italië. In 1987 werd
het werk 'Tijgerkop' eigendom van het Koninklijk Huis in Nederland. Andere werken bevinden
zich in particuliere collecties in Nederland, Schotland, Australië, Canada, Duitsland en Polen.
Leo Dutoy was jarenlang een trouwe bezoeker van de Antwerpse 'Zoologie' waar hij honderden schetsen maakte en de basis legde voor talrijke
prachtige pastels, aquarellen en olieverfschilderijen die het dier als thema hadden.
‘Compositie met dolfijnen’ werd opgenomen in de Kunstverzameling van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde en verscheen op 15 maart 1975
in de Geïllustreerde inventaris van het Kunstpatrimonium (nr. 126, blz. 50).
In 1979 ontmoet Leo Ann Jans, een Tiffany glaskunstenares die Galerij Tinko in de Jan Blomstraat 3-5 beheert.
In die periode is hij op z’n best als dierenschilder en prijkt gorilla Gust op de affiche.
Hun gemeenschappelijk passie voor kunst en dieren en het organisatievermogen van Ann vormden de basis van hun relatie en artistieke
samenwerking tot aan zijn dood.
Toen ik Leo Dutoy in 1978 leerde kennen, groeide hij naar het hoogtepunt van zijn kunstenaarschap.
Bekende recensenten als René Turkry en Rémi De Cnodder verzorgden de inleidingen van zijn exposities, wat begin 1986 resulteerde in Leo’s
deelname aan de huldetentoonstelling ‘40 jaar Rémi De Cnodder’ in Kunstgalerij Kettner te Antwerpen.
Na die eerste succesvolle periode als schilder wenste Leo zijn kunstvaardigheid te verrijken en nam van 1985 tot 1989 les aan de Hogere Rijksschool
voor Beeldende kunsten te Anderlecht en Molenbeek. Hij behaalde er het diploma 'Beeldhouwkunst, waarneming en kunstgeschiedenis'.
Na het overlijden in 1995 van zijn broer en toeverlaat Lode Dutoy doorworstelde Leo helaas een emotioneel en artistiek dieptepunt dat hij moeilijk te
boven kwam. Alhoewel hij volop bleef schilderen en intensief experimenteerde met beeldhouwwerk, bleven grotere exposities uit.
In september 1998 stelde Leo zijn werk tentoon in Galerie Elias van All Art is Quite Useless in de Bresstraat te Antwerpen. Het beeldhouwwerk 'De
Dolfijn' inspireerde galerieuitbater Roger Nupie tot het schrijven van onderstaand gedicht. Het beeldje is na het overlijden van Leo Dutoy helaas
verloren gegaan.
DE DOLFIJN
Hij leeft in landschappen
van water en van lucht.
Daartussen springt hij,
tekent bogen aan de hemel.
Zingt zijn wateraria's,
geluidsgolven, fluitsignalen,
één en al lokroep!
Navigator en jager
heeft hij een zee van water.
Steelt tijd om te spelen,
deze onstuimige tuimelaar!
Golft om ons heen,
speelt krijgertje.
Hij is mijn waterlief,
deze waterdief.
Roger Nupie
Niemand kon vermoeden dat zijn tentoonstelling eind 2000 in Art Gallery Papageno te Destelbergen de laatste zou zijn. Leo stierf aan kanker, maar
leefde voor de kunst, hij bleef haar trouwe minnaar tot in de dood.
Een van de laatste dingen die hij me zei: “Het leven is waard om geleefd te worden en ik wil het meteen opnieuw beleven, maar dan ga ik veel meer
gebruik maken van speciale tinten rood”.
Roger Nupie is dichter en was tot eind 2006 galeriehouder van All Art is Quite Useless in de Bresstraat 10 te Antwerpen.
De ondervraging
Leo Dutoy in zijn Atelier
© foto: André Bongers
Godin van de onderwereld
Compositie met dolfijnen